مقابله با توفان گردوغبار این بلای بدون مرز نیازمند همکاری کشورهاست
دانشگاه فارسی: توفان های گردوغبار بلایایی فاقد مرز این روزها هزاران کیلومتر درون و بیرون مرزهای ملی 150 کشور می وزند و ماهیت بی زمینی - بی مکانی آنها ضرورت مذاکره برای مداخله های سیاسی میان چندین کشور را می طلبد.
در زمان حاضر توفان گردوغبار بعنوان یک چالش اساسی فراروی توسعه پایدار، خصوصاً در مناطق خشک و نیمه خشک مطرح شده که در سطح جهانی، بیش از ۱۵۰ کشور بصورت مستقیم تحت تاثیر گردوغبار قرار دارند و ۴۵ کشور بعنوان مناطق مبداء یا کانون توفان های گرد و غبار طبقه بندی می شوند. سالانه حدود ۲ میلیارد تن گرد و غبار در جو زمین منتشر می شود که منشاء حدود ۲۷ درصد آن از منطقه آسیا و اقیانوسیه است.
سرمنشاء و کانون بیشتر توفان های گرد و غبار در مناطق خشک، نیمه خشک و نواحی نیمه مرطوب است. با این حال، اثرات و نتایج آنها بسیار دورتر از نواحی خشک مشاهده می شود، برای اینکه ذرات گرد و غبار تمایل دارند تا در مسافت های بسیار طولانی منتقل است.
کمربندهای خطر توفان های گرد و غبار از بیابان صحاری (آفریقا به دو منطقه بزرگ تقسیم می شود نخست منطقه شمال آفریقا که صحرای بزرگ است و شامل کشورهای سودان، مصر، لیبی، تونس، الجزایر، مالی، چاد و موریتانی است و دوم بقیه آفریقا که زیر این منطقه واقع شده است و منطقه زیر صحرا (Sub-Saharan Africa) نامیده می شود) و خاورمیانه تا بیابان بزرگ هند و بیابان های عرض های میانی آسیای مرکزی، چین، و مغولستان را در بر می گیرد بدین سان با دامنه ای این چنین گسترده از اثرات و نتایج فرامرزی، مدیریت خطرات توفان های گردو غبار مستلزم همکاریهای جهانی و منطقه ای است.
مناطق خشک حدود ۴۰ درصد سطح خشکی های زمین را شامل می شود که بیشتر این مناطق را زیست بوم های شکننده در بر می گیرد و بنابراین به شدت نسبت به نتایج تغییر اقلیم حساس هستند. بخش قابل توجهی از مناطق تحت تاثیر توفان های گرد و غبار در منطقه آسیا و اقیانوسیه قرار دارند.
از با اهمیت ترین عوامل و پیشران های ایجاد توفان های گرد و غبار می توان به تخریب سرزمین، بیابانزایی و تغییر اقلیم، استفاده ناپایدار از زمین و آب، بادهای شدید، افزایش خشکی در بعضی از مناطق و افزایش خشکسالی ها و افزایش شدت آنها با دوره زمانی بیشتر اشاره نمود.
کانون های طبیعی انتشار گردوغبار مانند بسترهای توپوگرافی در نواحی خشک(عمدتا" شامل بستر خشک دریاچه های قدیمی با پوشش گیاهی اندک)، عامل بروز ۷۵ درصد انتشار گردوغبار در جهان هستند و سهم کانون های انتشار ناشی از فعالیتهای انسانی مانند تغییر کاربری زمین، کشاورزی، انحراف جریان های آب و جنگل زدایی نیز حدود ۲۵ درصد است.
افزایش توفان های گردو غبار بیشتر در مناطق پرتراکم جمعیتی و فقیر روی خواهد داد و زمانی که این مناطق بحرانی توسعه پیدا می کنند، نابرابری های اقتصادی - اجتماعی در نواحی و مناطق جغرافیایی بزرگتری توسعه می یابد که برای مثال در استان سیستان و بلوچستان که پدیده فقر شایع است با رخدادهای شدید توفان های گردوغبار هم مواجهند که موجب تشدید فقر می شوند و معیشت افرادی را که دارای کمترین امکانات برای مقابله با این معضلات هستند، در معرض خطر قرار می دهند.
اصطلاح ریزگرد که در سالهای اخیر بجای گرد و غبار جعل شده از نظر علمی و رسمی صحیح نیست و اصطلاح درست همان گرد و غبار است که بصورت تاریخی و سنتی هم وجود داشته و در صورت شدت می تواند تبدیل به توفان گرد و غبار شود. توفان گرد و غبار هم منشاء داخلی و هم منشاء خارجی دارد و علل آن هم طبیعی مانند تغییرات اقلیمی و هم انسانی مدیریت ناصحیح منابع طبیعی مثل آب است که موجب خشک شدن دریاچه ها، پوشش های طبیعی و امثال آن می شود. نتایج منفی توفان های گرد و غبار بسیار گسترده است و شامل خطرات جدی برای سلامت انسان ها تا زیان های بزرگ اقتصادی در زمینه حمل و نقل، کشاورزی و غیره می شود.
به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از خبرگزاری ایرنا، پدیده توفان های گردو غبار یکی از مخاطرات جوی است که اثرات مخرب فراوانی همچون کاهش دید افقی و مشکلات زیست محیطی به همراه دارد، گرد و خاک توسط وزش باد شدید از سطح زمین برخاسته و همراه با جریان هوا به محیط اطراف منتقل می شود، گرد و خاک می تواند منشاء محلی داشته باشد یا به همراه جریانات جوی از مکانی به مکان دیگر منتقل شود.
منطقه آسیا و اقیانوسیه، حادثه خیزترین منطقه جهان است. وقوع سیل ها، گردبادها، زمین لرزه ها و توفان های شن و گردوغبار منجر به نابودی غم انگیز حیات انسان ها می شود، نسل های مختلف را در فقر گرفتار می کند و هزینه های اقتصادی را زیاد می کند. علاوه بر این، آثار تغییرات آب و هوایی، این فجایع فزآینده را تشدید می کند و مرز نمی شناسد.
منبع: دانشگاه فارسی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب