زمین لرزه تهدیدی جدی برای ساكنان نزدیك گسل ها و مناطق فرو رانش
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله اظهار داشت: با پیشرفت شهرنشینی در سرتاسر جهان، زمین لرزه ها تهدیدی جدی به منظور زندگی در مناطق شهری نزدیک گسل های مهم فعال یا مناطق فرو رانش دور از ساحل هستند.
مهدی زارع عصر پنج شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا در پاسخ به این سؤال که چه برنامه ای برای توسعه سامانه های اخطار پیش هنگام زلزله در کشور موثر است، عنوان کرد: سامانه اخطار پیش هنگام زلزله اگر فاصله بین شهرها و گسل های زمین لرزه ای زلزله برای چنین اخطار مناسب باشد و شهروندان به درستی آموزش ببینند تا به پیام های اخطار دهنده واکنش مناسب دهند، اخطار پیش هنگام زلزله (EEW) می تواند ابزاری مفید برای کاهش ریسک زلزله باشد.
وی توضیح داد: یک سامانه اخطار به صورت معمول با چند ثانیه تا چند ۱۰ ثانیه زمان هشدار، یعنی پیش از ورود موج مخرب ثانویه اخطار دهد. حتی چند ثانیه زمان اخطار برای اقدامات اضطراری از پیش برنامه ریزی شده مفید خواهد بود، چنین اقداماتی همچون عبارتند وسایل نقلیه حمل و نقل سریع و قطارهای سریع السیر برای پیشگیری از تخریب احتمالی ناشی از خط، خارج شدن و خاموش کردن منظم خطوط لوله گاز برای به حداقل رساندن ریسک های ناشی از آتشسوزی، خاموش کردن کنترل شده کارخانه های تولید کنده مواد حساس و حفاظت ایمن از امکانات کامپیوتری برای پیشگیری از دست رفتن پایگاه های حیاتی داده ها و اطلاعات.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله افزود: در بخشی از این سامانه ها، سیگنال های شتاب زلزله ثبت می شود. امواج مخرب ثانویه - S - با حدودا نیمی از سرعت امواج اولیه - P - حرکت می کنند و از طرفی امواج لرزه ای با سرعتی بسیار کندتر از سیگنال های منتقل شده توسط تلفن یا رادیو حرکت می کنند. چکانش موج فشاری - p - به صورت برخط و مداوم کنترل می شود. وقتی دامنه نوسان ورودی از حد آستانه تعیین شده فراتر رود، بزرگی زمین لرزه و شدت در محل می تواند تخمین زده شود و میتوان اخطار داد.
زارع افزود: در صورتیکه کانون زلزله حدود ۶۰ کیلومتر از شهر تهران فاصله داشته باشد (مثلا در محل امامزاده هاشم در جاده هزار) چنین هشدارهایی می توانند ظرف حدود ۱۰ ثانیه از زمان شروع یک زلزله بزرگ تولید شوند.
وی همینطور اظهار داشت: اگر حدود چهار ثانیه را حداقل زمان لازم برای رسیدن موج و پردازش خودکار داده ها درنظر بگیریم یک اخطار «ناحیه ای» پیش هنگام در چنین حالتی حدود ۶ ثانیه پس از پردازش، رسید موج اولیه زمین لرزه و پیش از رسیدن موج مخرب ثانویه می تواند، صادر شود البته اخطار پیش هنگام «در محل» هم میتوان درست کرد و آن هنگامی است که در محل های حساس از بخش های حساس نیروگاه تا قطارهای در حرکت تا انواع شیرهای فشار شکن شبکه گاز و کنتورهای گاز خانگی و صنعتی بخواهیم بر مبنای دریافت سطح مشخصی از جنبش نسبت به اخطار قطع یا ترمز اقدام نماییم.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله عنوان کرد: سه کشور مهم دارای سامانه های اخطار پیش هنگام زلزله، ژاپن، مکزیک و تایوان هستند. لرزه نگاری «زمان واقعی real-time» و برخط حالا از جانب خیلی از کشورها در شبکه های لرزه نگاری منطقه ای و محلی شان، بعنوان زیر بنای مهم شامانه های اخطار پیش هنگام توسعه می یابد.
زارع افزود: از طرفی یک شبکه لرزه نگاری به روز شده مناسب می تواند نقشه لرزش زمین ShakeMap تولید و منتشر کند که نشان دهنده برآورد برخط یا نزدیک به برخط پهنه های هم خسارت و هم شدت در پیرامون کانون است. چنین نقشه هایی بسیار برای مدیریت شرایط اضطرار و مدیریت بحران مناسب و کارآمد هستند.
به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از ایرنا، زلزله که حادثه ای طبیعی است بر اثر آزاد شدن ناگهانی انرژی ذخیره شده در پوسته زمین رخ می دهد. هرچه عمق کانونی زلزله بیشتر باشد، لرزش حاصل از آن در ناحیه وسیع تری در سطح زمین احساس شده ولی خسارت کمتری وارد می شود. زلزله های کم عمق مانند زلزله بم در ناحیه محدودی درسطح زمین احساس می شود ولی خسارت زیادی برجای می گذارند.
زلزله های ایران درژرفای کمتر از ۲۵ کیلومتر با عنوان زلزله های کم عمق رخ می دهند و سازوکار کانونی بیشتر زلزله ها معکوس یا فشاری و امتدادلغز هستند.
سامانه های اخطار سریع انواعی دارد که هم اکنون در شهرهای مختلف زلزله خیز جهان طراحی و اجرا شده اند. یک نوع آنها سامانه هایی هستند که در محل نصب می شوند و به سامانه/ on-site معروف هستند.
این سامانه ها برای دارایی های بر مبنای امکانات و تجهیزات موجود و گستردگی گسل ها سیستم اخطار سریع جانمایی و طراحی می شود. از نظر عملکرد یکسان هستند و اسامی اهمیت ندارد.
همچنین سامانه های ناحیه ای/ Regional وجود دارند که به صورت شبکه در ناحیه گسترده گسلی نصب شده و تمام سامانه ها ثانیه هایی پیش از رسیدن امواج مخرب اعلام اخطار می کنند. نوع دیگری از این سامانه ها وجود دارد که تشخیص پیشا یا front- detection نامیده می شود، این سامانه معمولاً بسیار نزدیک به چشمه لرزه ای نصب می شود.
موقعیت زمین شناسی و لرزه خیزی کشور ما از آن حکایت می کند که ما روی یکی از سه ناحیه ی لرزه خیز دنیا یعنی کمربند آلپ - هیمالیا قرار گرفته ایم بنابراین وقوع زلزله ها با شدت زیاد اجتناب ناپذیر است. بنابر این آمادگی و مقابله با این پدیده طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
طبق اخطار کمیته اضطراری فجایع طبیعی «دی ای سی» - DEC - در سالهای اخیر بیشترین نگرانی های سازمان های امدادرسان جهان در مورد وقوع زلزله در شهرهای بزرگ جهان همچون تهران در ایران، استانبول در ترکیه و کاتماندو در نپال است.
فرورانش به لغزیدن یک پوسته زیر پوسته دیگر زمین گفته می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب