سامانه های اخطار سریع مهم ترین ابزار كاهش شدت خسارات زلزله
به گزارش دانشگاه فارسی عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی معتقد است: افزایش جمعیت و تراکم صنایع در مناطق صدمه پذیر از اواخر قرن بیستم، نرخ خسارت و زیان های اقتصادی ناشی از بلایای طبیعی را افزایش داده و اهمیت سامانه های اخطار سریع زلزله را بعنوان مهم ترین ابزار کاهش شدت فاجعه بیشتر کرده است.
مجید معهود روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا با بیان این مطلب عنوان کرد: سامانه اخطار سریع زمین لرزه که با دریافت ثانیه های ابتدایی امواج اولیه زلزله فعال می شود، سامانه ای برای اطلاع رسانی سریع زمین لرزه های بزرگ پیش از رسیدن امواج مخرب زلزله است. این سامانه قابلیت پیشبینی زلزله را ندارد و بعد از شروع زلزله و دریافت اولین امواج انتشار یافته از کانون زلزله در هنگام وقوع زمین لرزه قابلیت تشخیص زلزله مخرب و اعلام اخطار را دارد.
وی توضیح داد: در این فناوری از اختلاف سرعت امواج اولیه و ثانویه زلزله و هم سرعت انتقال اطلاعات و اعلام اخطار با سرعت نور استفاده می شود. امواج اولیه زلزله با سرعت حدود ۶ کیلومتر در ثانیه حرکت کرده و نسبت به امواج ثانویه با سرعت ۳/۵ کیلومتر در ثانیه سریعتر به لرزه نگارها می رسند. در واقع اهمیت و کارایی سیستم اخطار بستگی به موقعیت کانون زلزله، فاصله ایستگاه لرزه نگاری تا کانون و موقعیت مناطق شهری نسبت به کانون زلزله دارد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله افزود: هرچه فاصله مناطق شهری از کانون زلزله دورتر باشد و ایستگاههای ثبت اطلاعات نزدیک منطقه کانونی زلزله باشند، بازه زمانی بیشتری برای اعلام اخطار وجود دارد. برای مناطق نزدیک گسلها و کانون زلزله امکان دارد زمانی برای اعلام اخطار وجود نداشته باشد و درمدت زمان رسید امواج اولیه و انجام محاسبات، امواج مخرب ثانویه به مناطق شهری برسند و این مناطق در ناحیه کور Blind Zone اخطار قرار گیرند.
معهود در پاسخ به این سؤال که آیا سامانه اخطار سریع در بحران های مختلف الگوی نسبتا مشابهی دارد، عنوان کرد: سامانه های اخطار سریع برای هر نوع پدیده ای ساختار متفاوتی داشته ولی در زمان عملکرد هر سامانه هدف یکسانی دارد که همان اعلام اخطار به هنگام است. در واقع الگوی نسبتا مشابهی در بحران های مختلف دارند. هر سامانه در هنگام وقوع و آغاز بحران و ثانیه های ابتدایی شروع حادثه فعال می شوند.
وی افزود: سامانه های اخطار سریع شامل سخت افزار و نرم افزار هستند که دانش و برنامه های مورد نیاز آنها جزو نرم افزار و دستگاههای پایش و کامپیوترها و ارسال اطلاعات جزو سخت افزار هستند. با عنایت به وجود گسل های گسترده در ایران و نزدیک شهرهای پرجمعیت، حسگرهای پایش بسیاری برای پوشش لرزش های گسل ها وجود دارد. دستگاههای ثبت اطلاعات همین حسگرهای لرزه نگار بوده که با عنایت به هزینه و احتیاج به تعداد زیاد از مشکلات بزرگ هستند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در پاسخ به این سؤال که چرا زلزله جزو مخاطرات با قابلیت پیشبینی پایین است، افزود: زلزله پدیده بسیار پیچیده ای است که دانش کنونی بشری قادر به تسلط کامل بر این پدیده نیست. هر زلزله رخ داده در دنیا درس جدیدی برای محققان داشته و هیچ دو زلزله مشابهی در دنیا وجود ندارد و هر زلزله خصوصیات منحصر به فرد خویش را دارد.
وی با اشاره به اینکه زلزله درون زمین در اعماق چند کیلومتری درون گسل ها در ابعاد بزرگ رخ می دهد که قابلیت دسترسی و مشاهده وجود ندارد، افزود: اطلاعاتی که از داخل زمین بدست می آید توسط امواج ثبت شده از درون زمین حاصل شده که شامل امواج ثبت شده از زلزله های گذشته، امواج حاصل از انفجارات و نظایر آن است.
به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از ایرنا، زلزله حادثه ای است طبیعی که بر اثر ازاد شدن ناگهانی انرژی ذخیره شده در پوسته زمین رخ می دهد. هرچه عمق کانونی زلزله بیشتر باشد، لرزش حاصل از ان در ناحیه وسیعتری در سطح زمین احساس شده ولی خسارت کمتری وارد می شود. زلزله های کم عمق مانند زلزله بم در ناحیه محدودی درسطح زمین احساس شده ولی خسارت زیادی برجای می گذارند.
زلزله های ایران درژرفای کمتر از ۲۵ کیلومتر با عنوان زلزله های کم عمق رخ می دهند و سازوکار کانونی بیشتر زلزله ها معکوس یا فشاری و امتدادلغز هستند.
سامانه های اخطار سریع انواعی دارد که هم اکنون در شهرهای مختلف زلزله خیز جهان طراحی و اجرا شده اند. یک نوع آنها سامانه هایی هستند که در محل نصب می شوند و به سامانه/ on-site معروف اند این سامانه ها برای دارایی های بر مبنای امکانات و تجهیزات موجود و گستردگی گسلها سیستم اخطار سریع جانمایی و طراحی می شود. از نظر عملکرد یکسان هستند و اسامی اهمیت ندارد.
همچنین سامانه های ناحیه ای/ Regional وجود دارند که به صورت شبکه در ناحیه گسترده گسلی نصب شده و تمام سامانه ها ثانیه هایی پیش از رسیدن امواج مخرب اعلام اخطار می کنند. نوع دیگری از این سامانه ها وجود دارد که تشخیص پیشا یا front- detection نامیده می شود، این سامانه معمولاً بسیار نزدیک به چشمه لرزه ای نصب می شود.
موقعیت زمین شناسی و لرزه خیزی کشور ما از آن حکایت می کند که ما روی یکی از سه ناحیه ی لرزه خیز دنیا یعنی کمربند آلپ - هیمالیا قرار گرفته ایم بنابراین وقوع زلزله ها با شدت زیاد اجتناب ناپذیر است. بنابر این آمادگی و مقابله با این پدیده طبیعی از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.
طبق اخطار کمیته اضطراری فجایع طبیعی «دی ای سی» - DEC - در سالهای اخیر بیشترین نگرانی های سازمان های امدادرسان جهان در مورد وقوع زلزله در شهرهای بزرگ جهان همچون تهران در ایران، استانبول در ترکیه و کاتماندو در نپال است.
منبع: unifarsi.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب