تعدد آزمون ، راهکاری برای مدیریت اضطراب کنکور

به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از مهر، سید جلال موسوی، به تحلیل وضع موجود کنکور و طرح های تحولی شورای عالی انقلاب فرهنگی پرداخت و با اشاره به آمار رضایت دانش آموزان و والدین از معلم ها، که در حدود ۵۰ درصد تخمین زده می شود، یکی از عوامل اصلی این دلزدگی را «دلزدگی از فرآیند آزمون» و «تبلیغات گسترده کنکور» دانست. وی، برای مدیریت اضطراب ناشی از آزمون سراسری، راهکار «تعدد آزمون» (برگزاری چندباره آزمون در طول سال) را بیان کرد تا فشار ناشی از سرنوشت ساز بودن آزمون یک روزه کاهش پیدا کند. علاوه بر این، راهکار مدیریت ظرفیت پذیرش در رشته های پرمتقاضی و افزایش ظرفیت در رشته هایی با بازار اشتغال مناسب، بعنوان تدبیری کلیدی برای ساماندهی و کاستن استرس دانش آموزان ذکر شد. یکی از مباحث محوری که در این گفت و گو عنوان شد، بحث تاثیر تفاوت سطح مدارس دولتی و غیردولتی بر معدل و، درنتیجه، بی عدالتی در کنکور بود. موسوی، ضمن تأیید اهمیت این مورد در هر دو حوزه معدل و کنکور، به آمارهای رسمی وزارت آموزش و پرورش استناد کرد که نتایج قابل تأملی را نشان داده است. بر مبنای داده های حقیقی، دو سال بعد از تاثیر قطعی مصوبه، استانهای محروم در میزان قبولی مبتنی بر سابقه تحصیلی، موفقیت بالاتری کسب کرده اند. وی دلیل این موفقیت را در رویکرد آموزشی مدارس دولتی جست وجو کرد: «معلم هایی که از دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه دبیری شهید رجایی فارغ التحصیل می شوند، مبتنی بر نکات تشریحی آموزش می بینند و فرآیند آموزشی در مدارس دولتی هم تشریحی است.» این در حالیست که مدارس دولتی، طبق آیین نامه ها، حق ندارند آموزش تست زنی بدهند، چونکه هدف نظام تعلیم و تربیت، آموزش تست نیست. دبیر ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، ریشه اصلی مشکل را در پارادوکس میان نوع آموزش و نوع ارزشیابی دانست و تاکید کرد: من آموزش تشریحی می دهم، اما زمانی که می خواهم ورود به دانشگاه را مشخص کنم، آزمون تستی می گیرم. این تضاد، دانش آموز مدرسه دولتی را مجبور می کند برای یادگیری مهارت تست، هزینه کند و به موسسات خصوصی رجوع نماید؛ امری که به نفع مدارس غیرانتفاعی است که عموماً کلاس های فوق العاده و تست برگزار می کنند و دانش آموزان توانمندتر مالی می توانند به سادگی از پس هزینه های کلاس های کنکور برآیند. موسوی اشاره کرد: اگر آمارهای وزارت آموزش و پرورش نشان داده است که استانهای محروم، پس از تاثیر قطعی، درصد قبولی شان بیشتر شده، دلیلش این است که مدارس دولتی آموزش کلاس های کنکور به شکل تست را ندارند. وی با نقل خاطره ای از نشست با اساتید دانشگاه های معتبر کشور (تهران، شریف، امیرکبیر و شهید بهشتی)، پرده از یک معضل جدی در نظام آموزش عالی برداشت. وی گفت: یکی از اساتید دانشگاه معروف ما بیان می کرد ورودی های ما هر سال ضعیف تر می شوند. ما هم اکنون مجبوریم درسهای دبیرستان را باردیگر به دانش آموزان ترم اول یاد بدهیم. این ضعف علمی در صورتی است که دانش آموزان امروز تلاش مضاعفی برای کنکور دارند. دلیل این پدیده، در ذات آزمون های تستی نهفته است. موسوی، با ذکر مثالی از یک معلم فیزیک کنکور، توضیح داد: یک سوال فیزیک که حل تشریحی آن ۱۲ دقیقه زمان می برد (در حالی که دانش آموز در کنکور حدود یک دقیقه وقت دارد)، با استفاده از یک «نکته تستی» خاص، در کمتر از ۳۰ ثانیه، بدون نیاز به فهم عمیق مبحث، به جواب می رسد. وی در رادیو گفتگو اضافه کرد: دانش آموز به جای اینکه سرفصل را بخواند، تست یاد می گیرد که بتواند تست بهتر بزند. اصلاً مقصر دانش آموز نیست؛ دانش آموز کار منطقی را انجام می دهد. موسوی در ادامه، سیاست گذار را مقصر اصلی دانست که محتوایی را ملاک آزمون قرار داده است که نه به درد دانشگاه می خورد و نه به درد زندگی دانش آموز. دانشجویان ترم سوم هم در جلسات تأیید کرده اند که نکات تستی که برای قبولی در کنکور آموخته اند، هم «به شدت فرّار» است و هم «کاربردی» در نظام آموزش عالی ندارد. دبیر ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، به فلسفه حذف دروس عمومی از کنکور تستی اشاره نمود و هدف آنرا مواجهه با آموزش مهارت های تستی، به جای یادگیری حقیقی، دانست. وی با ذکر مثال هایی نشان داد که دانش آموزان و دانشجویان در نوشتن یک درخواست ساده یا روخوانی و ترجمه متون عربی و انگلیسی ناتوان هستند. در نمونه ای جالب، یک تست دینی سال ۱۳۹۹۱۴۰۰ به یک روحانی داده شد و وی بعد از بررسی، اظهار داشت: من هر چهار گزینه را درست می بینم. این نشان داده است که آزمون های تستی دینی، نه فقط دین بچه ها را قوی نمی کردند، بلکه چارچوب های غلطی برای ارزشیابی محتوای عمیق دینی به وجود آورده بودند. دبیر ستاد تعلیم و تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جواب پرسش نهائی در رابطه با چشم انداز کنکور در دهه آینده، بر مبنای تخصص خود در علوم تربیتی، تاکید کرد: «ما باید از حالت ارزشیابی تستی و کمی خارج شویم و به طرف ارزشیابی کیفی برویم. وی الگوی کشورهای موفق در نظام آموزشی، نظیر فنلاند و کشورهای اروپایی و آمریکایی، را راهکار رسیدن به این هدف دانست. این تحول نیازمند حرکت به سمت «سیستم ارزشیابی غیرمتمرکز» است؛ به این معنا که نظام آموزش عالی باید به استقلالی برسد که بتواند ورودی خویش را به درستی مشخص نماید و هویت و استقلال لازم به نظام های آموزشی و عالی داده شود. موسوی در مصاحبه با رادیو گفتگو، اشاره کرد: ما باید به طرف آزمون تشریحی برویم و آزمون تستی را حذف نماییم. اگر بخواهیم بلند مدت بچه های ما قوی شوند و تحصیلشان به درد زندگی، کار و ادامه تحصیلشان بخورد، باید آزمون تستی را حذف نماییم و به جایش آزمون تشریحی را نهادینه نماییم. وی اظهار امیدواری کرد: امیدواریم این نظام ارزشیابی جدید، به نفع دانش آموزان، والدین، نظام آموزشی و در نهایت کشورمان باشد. حرف آخر اینکه وی، برای مدیریت اضطراب ناشی از آزمون سراسری، راهکار تعدد آزمون (برگزاری چندباره آزمون در طول سال) را بیان کرد تا فشار ناشی از سرنوشت ساز بودن آزمون یک روزه کاهش پیدا کند. وی دلیل این موفقیت را در رویکرد آموزشی مدارس دولتی جست وجو کرد: معلم هایی که از دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه دبیری شهید رجایی دانش آموخته می شوند، مبتنی بر نکات تشریحی آموزش می بینند و فرایند آموزشی در مدارس دولتی هم تشریحی است. این تضاد، دانش آموز مدرسه دولتی را مجبور می کند برای یادگیری مهارت تست، هزینه کند و به مؤسسات خصوصی رجوع نماید؛ امری که به نفع مدارس غیرانتفاعی است که عموماً کلاس های فوق العاده و تست برگزار می کنند و دانش آموزان توانمندتر مالی می توانند به آسانی از پس هزینه های کلاس های کنکور برآیند.