یک ایرانی در میان ده چهره برتر ۲۰۲۵ مجله نیچر در حوزه علم
به گزارش دانشگاه فارسی، در لیست سال جاری، نام چهره های متفاوتی دیده می شوند: از دانشمندانی که به دورترین نقاط کیهان و عمیق ترین اعماق اقیانوس ها نگاه می کنند تا یک کارمند دولت که در بحبوحه یک آشوب گسترده در آمریکا، از سیاستهای بهداشت عمومی مبتنی بر شواهد حمایت کرد و البته یک پژوهشگر ایرانی !
غزال زیاری- مجله نیچر اخیراً فهرست ده شخصیت برتر سال ۲۰۲۵ که هریک به شکلی به ایجاد و پیشرفت علم کمک کرده اند را برگزیده و نام آنها را منتشر نموده است.
در این فهرست نام یک خانم ایرانی در کنار چهره های اثرگذار دیگری قرار گرفته که ازجمله آنها می توان به یک مقام اخراج شده سازمان بهداشت عمومی، یک پرورش دهنده پشه و نوزادی با لبخندی خاص اشاره نمود.
کارشناسان مجله نیچر هرساله با زیر نظر گرفتن روندها و اکتشافات مهم علمی در طول یک سال، داستان افراد درگیر در این امر را روایت می کنند. این لیست توسط ویراستاران مجله نیچر گردآوری شده تا به نحوی به برخی از تأثیرگذارترین تحقیقات و تحولات مهم شکل دهنده جهان اشاره شود.
در لیست سال جاری، نام چهره های متفاوتی دیده می شوند: از دانشمندانی که به دورترین نقاط کیهان و عمیق ترین اعماق اقیانوس ها نگاه می کنند تا یک کارمند دولت که در بحبوحه یک آشوب گسترده در آمریکا، از سیاستهای بهداشت عمومی مبتنی بر شواهد حمایت کرد. آن چه برای ما بشدت جلب توجه می کند، قرار گرفتن نام سارا تبریزی، پژوهشگر ایرانی الاصلی است که در ادامه درموردش بیشتر صحبت خواهیم کرد.
زنی که پشت نخستین ژن درمانی بود
م سارا تبریزی در لیست ۱۰ نفره مجله نیچر از اشخاصی که علم را در سال ۲۰۲۵ شکل دادند دیده می شود؛ اما او کیست؟
سارا تبریزی در اوایل سپتامبر برای بار اول موفق به مشاهده داده هایی شد که او و دیگر محققانی که بر روی بیماری هانتینگتون مطالعه می کردند، دهه ها به دنبالش بودند: شواهد قانع کننده ای بر مبنای این که یک درمان هدفمند ژن می تواند روند پیشرفت بی وقفه این اختلال عصبی-مغزی را کند نماید.
تبریزی که متخصص مغز و اعصاب و مدیر مرکز بیماری هانتینگتون در دانشگاه کالج لندن است، پیش از دستیافتن به این نتایج اظهار داشته بود: «کمی نگران این مورد هستم که شاید تا وقتی که افراد علایم را بروز دهند، برای درمان خیلی دیر شده باشد.» اما شواهد زیادی وجود داشت که راه برای درمان این بیماری نادر و ارثی همچنان باز است و این به منزله مهلتی برای مداخلات معنادار و اصلاح کننده بیماری بود.
تبریزی پس از این کشف بزرگ به مشاور علمی ارشد این آزمایش اظهار داشت: «این یک گام بزرگ به جلو است و حالا می توان اظهار داشت که روند تغییر یافته است.»
آغاز نخستین مطالعه ها
ر نخستین ژن درمانی ها از یک ویروس بی ضرر برای رساندن رشته های ماده ژنتیکی به مناطق لطمه دیده مغز استفاده شد. بعد از رسیدن به آنجا، این درمان، تولید پروتئین جهش یافته معیوب هانتینگتون که به آرامی سلول های مغزی را از بین می برد، را متوقف می کند.
البته مجموعه داده های بالینی کوچک بود و فقط ۱۲ نفر دوز بالایی از این درمان را دریافت نمودند. شایان ذکر است که این درمان تهاجمی است و نیاز به جراحی طولانی مدت مغز دارد.
جالب اینجاست که نتایج به دست آمده قابل توجه بود. نمرات شرکت کنندگانی که دوز بالا را دریافت نمودند، در یک مقیاس رتبه بندی استاندارد (که برای ارزیابی عملکردهای حرکتی و شناختی و سایر معیارهای زندگی روزمره استفاده می شود)، در طول سه سال تنها ۰.۳۸ امتیاز کم شد و این در حالی بود که این عدد برای شرکت کنندگان معمولی گروه کنترل، کاهشی ۱.۵۲ امتیازی داشت؛ بدین معنا که این درمان سرعت کاهش را ۷۵٪ کاهش داده است.
در ادامه و بااعتبار سنجی مولکولی، این مزیت بالینی تقویت شد؛ چون که سطح پروتئینی در مایع نخاعی که با سلول های مغزی درحال مرگ مرتبط می باشد، در اشخاصی که به این شیوه درمان شده بودند، کم شده بود، برعکس آن چه به طور معمول با پیشرفت بیماری رخ می دهد.
تبریزی و اد وایلد، همکار نزدیکش پس از بررسی یافته ها، بشدت خوشحال بودند و البته سریع به نیازهای روزانه مراقبت از بیمار و تحقیقات بازگشتند. وایلد اظهار داشت: «ما یک جشن مختصر و مفید خواهیم گرفت. خیلی سریع این سؤال مطرح می شود که گام بعدی چیست؟»
آن ها بعلاوه چندین راهکار درمانی دیگر برای کاهش مبتلاشدن به هانتینگتون را دنبال می کنند و تبریزی هدایت مطالعات آزمایشگاهی در مورد مکانیسم های تخریب عصبی را هم عهده دار است.
تعریف و تمجیدها از سارا
یو ریکاردز، روانپزشک اعصاب دانشگاه بیرمنگام در تمجید از او اظهار داشت: «سارا اعجاب انگیز است. دقیقا مثل یک عنکبوت در وسط تار است. شما یک درمان اصلاح کننده بیماری در HD را نام ببرید؛ بالاخره در یک مرحله از کار، نام او را می بینید.»
ساموئل فرانک، متخصص مغز و اعصاب در مرکز پزشکی بث هم درمورد تبریزی گفته: «او یکی از مهربان ترین اشخاصی است که تابه حال دیده اید»
ایفای نقش در تقریبا هر پیشرفت بالینی مهم، به این معناست که محقق زخم های ناامیدی های این حوزه را نیز به دوش می کشد. سارا تبریزی هم از این قاعده مستثنی نیست. او که بارها در آزمایش هایش با شکست روبرو شده، حالا سفارش جالبی دارد: «آزمایش ها، آزمایش های علمی هستند. اغلب از راه شکست، هرچقدر هم که دردناک باشد، نکات زیادی را یاد می گیرید.»
تجربیات زیادی که وی در طول این مسیر آموخته، درنهایت منجر به ساخت این دارو گردید؛ دارویی که خیلی ها آنرا به عنوان امیدوارکننده ترین پیشرفت در درمان هانتینگتون می شناسند.
نکته جالب در مورد سارا تبریزی اینست که او حالا نه فقط بر درمان هانتینگتون متمرکز است، بلکه برای جلوگیری از این بیماری هم سخت تلاش می کند. در هشت سال گذشته، او یکی از بزرگ ترین مطالعات سلامت مغز در بزرگ سالان در مورد جوانانی که حامل جهش عامل بیماری هستند اما هنوز دهه ها با بروز علایم فاصله دارند، رهبری کرده است. خود وی در این رابطه توضیح داد: «همه این ها بخشی از یک نقشه بزرگ است. می خواهم ببینم آیا می توانیم از ابتلای فرد به هانتینگتون جلوگیری نماییم یا خیر.»
آشنایی با ۹ فرد دیگر
لاوه بر سارا تبریزی، نام ۹ فرد دیگر نیز در این فهرست دیده می شوند که هریک به نحوی به پیشروی علم کمک کرده اند و در فهرست ۱۰ نفر منتخب مجله نیچر برای سال ۲۰۲۵ قرار گرفته اند:
سوزان مونارز: نگهبان سلامت عمومی
دیر مرکز کنترل بیماری های آمریکا که تنها یک ماه پس از آغاز به کار برکنار شد.
آچال آگراوال: کارآگاه و کارشناس جمع آوری داده
حققی که نرخ و جمع بندی آماری دانشگاه های هند را با وجود هزینه های شخصی ای که برایش به همراه داشت، گردآوری کرد
تونی تایسون: پیشگام تلسکوپ
یکی از تأثیرگذارترین افراد در راه اندازی و تجهیز رصدخانه Vera Rubin
پرشس ماتسوسو: مذاکره کننده در رابطه با بیماری های همه گیر
اولین فردی که بر روی پیمان های بیماری های همه گیر کار کرد و موفق به پیشبرد اهدافش شد
منگران دو: غواص آب های عمیق
محقق چینی که به کشف اکوسیستم زندگی جانوران در عمیق ترین بخش های زمین پرداخته است.
لوسیانو موریرا: پرورش دهنده پشه
این محقق برزیلی برای مبارزه با بیماری ها، میلیاردها حشره پرورش داده است.
لیانگ ونفنگ: اخلالگر تکنولوژی
او پس از سرمایه گذاری های انبوه، دیپ سیک را تأسیس کرد
یفات مربل: کارآگاه پپتید
این محقق موفق به یافتن وجهه دیگری از سیستم ایمنی شد که در زباله های سلولی پنهان می شود
کی جی مولدان: کودک پیشگام
این کودک شش ماه نخستین درمان ویرایش ژن CRISPR فوق شخصی سازی شده را دریافت کرده است
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب