در پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی؛
عوامل بیماری زای زوال درختان بلوط زاگرس شناسایی شد
به گزارش دانشگاه فارسی عوامل جدید بیماری زای قارچی و باكتریایی دخیل در پدیده زوال و خشكیدگی بلوط و بهبود استقرار نهال در شرایط كم آبی شناسایی شد.
به گزارش دانشگاه فارسی به نقل از پژوهشگاه بیوتكنولوژی، محققان پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی در چارچوب طرحی كلان موفق به شناسایی دقیق عوامل میكروبی همراه درختان بیمار و سالم بلوط شدند.
شناسایی عوامل جدید بیماری زای قارچی و باكتریایی موثر در پدیده زوال درختان بلوط و همینطور دستیابی به فرمولاسیونی كارآمد جهت تقویت سیستم ریشه و افزایش مقاومت نهال های بلوط در شرایط تنش خشك در جهت احیای بهینه جنگل های بلوط زاگرس از دست یافته های مهم این طرح تحقیقاتی است.
مژگان كوثری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی و مجری طرح بررسی عوامل مؤثر در پدیده خشكیدگی و زوال بلوط به وسیله راه كارهای نوین مولكولی اظهار داشت: جنگل های زاگرس با شش میلیون هكتار وسعت، ۴۰ درصد كل مساحت جنگل های ایران را به خود اختصاص داده كه ۷۰ درصد تیپ گونه های درختی این جنگل ها را كه در ۱۱ استان شمال غربی، غرب و جنوب غربی كشور گسترش یافته اند، درختان بلوط تشكیل می دهد.
وی افزود: بر مبنای آمارها و بررسی های صورت گرفته بالغ بر یك میلیون و ۴۰۰ هزار هكتار از سطح جنگل های زاگرس بر اثر بیماری زوال بلوط خشكیده یا در معرض خشكیدگی است. این سطح خشكیدگی عموما در استان های ایلام، لرستان، كهگیلویه و بویراحمد، كرمانشاه، فارس، چهارمحال و بختیاری و خوزستان پراكنش یافته، به صورتی كه ایلام ۶۴۱ هزار هكتار از این سطح خشكیدگی را به خود اختصاص داده و دارای شرایط بحرانی در این زمینه و چالش زیست محیطی است.
كوثری اضافه كرد: در استان لرستان هم بعنوان دومین استانی كه بیشترین صدمه را از این ناحیه دیده، گستره ای به وسعت ۵۶۰ هزار هكتار یعنی ۵۰ درصد جنگل های این استان خشكیده است و این بیماری تابحال به قطع و مرگ ۸۰ هزار اصله بلوط كه عمر بعضی از این درختان با ارزش به سه، چهار قرن بالغ می شود انجامیده است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی با اشاره به اینكه جنگل های بلوط زاگرس به علت برخورداری از اهمیت بالا برای منطقه و كشور از جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، نگهداری سالانه حدود ۸۴ متر مكعب آب به وسیله هر هكتار از این جنگل ها، تامین حدود ۴۰ درصد منبع آب شیرین كشور و مهار ۶۸ تن گرد و غبار به وسیله هر هكتار جنكل مورد توجه بوده است كه حالا متاسفانه مبتلا به زوال و خشكیدگی است.
وی اظهار داشت: بیماری زوال بلوط منحصر به ایران نیست و در مناطق مختلف جهان همچون انگلیس، ایتالیا، آلمان، اتریش و... هم، چنین معضلی وجود دارد كه با برنامه ریزی علمی و اصولی نسبت به چگونگی برخورد با بیماری و احیای جنگل ها اقدام نموده اند. پدیده زوال بلوط یك پدیده چند عاملی است كه باید از زوایای مختلف مورد بررسی قرارگیرد. در همین راستا بررسی عوامل موثر در پدیده زوال بلوط بوسیله راه كارهای نوین مولكولی، به صورت طرح كلانی به سفارش سازمان جنگل ها و مراتع كشور به پژوهشگاه محول شد.
كوثری تصریح كرد: با عنایت به این كه شدیدترین خسارات در استان ایلام گزارش شده بود، جهت تحقیقات خود، همراه با یك تیم متخصص، به نمونه برداری از جنگل های شهرهای مختلف این استان پرداختیم. پس از پلات بندی دقیق درختان بلوط برپایه درصد بیماری به پنج گروه تقسیم شدند و از برگ، ساقه، ریشه و خاك اطراف ریشه درختان هر گروه، نمونه گیری انجام شد. نمونه ها با ماشین یخچالدار و در شرایط استاندارد جهت انجام مطالعات تكمیلی و مولكولی به پژوهشگاه بیوتكنولوژی منتقل شد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی افزود: جمعیت میكروبی درختان سالم و بیمار به صورت دقیق مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی جمعیت میكروبی هم از روش های معمول و هم از جدید ترین روش های موجود در دنیا، روش متاژنوم، استفاده شد و تغییرات جمعیت میكروبی درختان سالم تا بیمار، مورد بررسی دقیق قرار گرفت.
وی با اشاره به اینكه طی تحقیقات قبلی پژوهشگران ایرانی، بیماری ذغالی بعنوان عامل اصلی زوال درختان بلوط توسط قارچ Biscogniauixia گزارش شده بود، تصریح كرد: در تحقیقات انجام شده ما گونه های مختلف قارچی از درختان بلوط جداسازی و شناسایی شد كه یافته های جالبی به دست آمد.
كوثری افزود: بعد از انجام آزمون بیماری زایی جدایه های به دست آمده، دو گونه جدید بیماری زا قارچی دیگر شامل Didymella glomerata و Neoscytalidium dimidiatum، برای بلوط ایرانی شناسایی و ارائه شد. این نخستین گزارش، از این عوامل بیماری زا روی بلوط ایرانی است. این یافته در ژرونال معتبر (۲۰۱۹) European journal of plant pathology به چاپ رسید. همینطور در این راستا یافته های علمی با ارزشی به دست آمد. بعنوان مثال معرفی گونه جدید برای دنیا با نام Deniquelata quercina كه در مجله (۲۰۱۹) phytotaxa به چاپ رسید.
به گفته وی، علاوه بر این پاتوژن های قارچی، دو گونه باكتری موثر در زوال درختان بلوط را هم شناسایی كرده و نشان دادیم برخلاف نظر بعضی از محققان كشور، عوامل موثر در زوال بلوط، به قارچ ها محدود نمی گردد و باكتری ها هم در ایجاد پدیده زوال بلوط نقش ایفا می كنند. این تحقیقات نشان داد كه دو باكتری Bacillus pumius و Stenotrophomonas maltophilia برای نخستین بار، بعنوان عوامل دخیل در زوال گزارش می شوند، این یافته ها در ژورنال تخصصی بیماری های جنگلی (۲۰۱۹) Forest Pathology به چاپ رسید. یافته ها نشان داده است كه این بیماری تك عامله نیست و مجموعه ای از عوامل زنده و غیرزنده در نابودی جنگل های بلوط نقش دارند.
وی اظهار داشت: قارچ هایی كه در پروژه بلوط به دست آمدند، بعنوان ژن آرایه های جدید برای فلور قارچی ایران ثبت شدند.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بیوتكنولوژی كشاورزی خاطرنشان كرد: به هر حال و به هر علت كشور با پدیده زوال مواجه می باشد و باید با روش های اصولی و علمی به احیاء جنگل های تخریب شده پرداخت. بنابراین ایجاد نهالستان های سالم بلوط ضروری می باشد. آنچه برای احیاء جنگل در نهالستان ضروری می باشد، اطلاعات دقیق از ژنوتیپ های بلوط ایرانی است و شناسایی ژنوتیپ هایی كه نسبت به عوامل بیماری زای شناخته شده متحمل تر باشند و شرایط كم آبی و ریزگرد موجود در منطقه را بهتر تحمل كنند.
به گفته وی، شناسایی ژنوتیپ های بلوط ایرانی بخش دیگری از دست یافته های این طرح كلان است كه می توان بذر این ژنوتیپ های متحمل و متنوع را در نهالستان های كشت و سپس به عرصه منتقل كرد. در همین حال در بخش دیگر از تحقیق به منظور افزایش میزان و سرعت جوانه زنی بذربلوط و گسترش سیستم ریشه ای نهالها و همینطور بهبود استقرار نهال های بلوط و در شرایط تنش خشكی، مطالعات جامعی صورت گرفت و خوشبختانه بعد از ۴ سال تحقیقات دقیق علمی، به فرمولاسیونی كارآمد دست یافتیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب